Ο Ρώσος ανθύπατος Ιωάννης Καποδίστριας και οι Έλληνες μαρξιστές (1ο Μέρος)

Η συγκεκριμένη δημοσίεψη, που θα εκταθεί σε περισσότερα του ενός μέρη, έχει σα βάση της την οργή που προκαλεί σε όσους τυχαίνει να γνωρίζουνε δυο δράμια ελληνικής ιστορίας κι άλλο τόσο από μαρξισμό, η παντελής προσχώρηση της -μετά τα 1960- ρεβιζιονιστικής «αριστεράς» στους παραδοσιακούς εθνικούς μύθους που είχε χαλκεμένους από παλιά η ντόπια αντίδραση. Μύθους που στόχο τους είχανε το τράβηγμα του λαού στο άρμα της κυρίαρχης ξενόδουλης μερίδας της αστικής τάξης και τελικά μέσω αυτής στο άρμα του κάθε φορά «προστάτη» ιμπεριαλισμού.

Η καθάρια διεθνιστική παράδοση του ελληνικού προλεταριάτου και του κόμματός του, του ΣΕΚΕ(1918-1924) και μετέπειτα ΚΚΕ(1924-1956), η αντιμιλιταριστική – αντιιμπεριαλιστική θέση για την εκστρατεία στη Μικρασία, η προωθημένη θέση για τη Βαλκανική Ομοσπονδία με συστατικό αυτόνομο μέρος της την πολυεθνική τότε Μακεδονία, η βαθιά έγνοια για τη μακεδόνικη και την τούρκικη μειονότητα και τα δικαιώματά τους, η από τα γεννοφάσκια του ΣΕΚΕ βαθιά σύνδεση με τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, δώσανε βαρύ χτύπημα στον σάπιο, μεγαλοελλαδίτικο, αστοτσιφλικάδικο μεγαλοϊδεατισμό. Κι αυτό μαζί με την επίσης πολύ βαθιά και δύσκολη, ωστόσο επίσης πρωτοπόρα θέση του ΚΚΕ για την εθνογένεση του σύγχρονου ελληνισμού, της νεοελληνικής εθνότητας, στα ύστερα βυζαντινά χρόνια και στην τουρκοκρατία, που τσάκιζε το μύθο του «τρισχιλιετούς πολιτισμού» και της απ’ ευθείας δήθεν συνέχειας αρχαίας και νέας Ελλάδας, την προγονοπληξία.
 Η τίμια και ανιδιοτελής, πρωτοπόρα πατριωτική γραμμή και στάση του ΚΚΕ στον αντιφασιστικό πόλεμο 1940-1944 ήρθε να φανερώσει τη διαλεχτική αλληλοσύνδεση του πιο αλύπητου, διεθνιστικού ξεσκεπάσματος του σωβινισμού με τον πιο προοδευτικό πατριωτισμό. Κι αυτό, παρά την υποχώρηση του επαναστατικού ΚΚΕ και του ΕΑΜ σε δευτερεύουσες πλευρές της εθνικιστικής ιδεολογίας, λόγω απειρίας και στο όνομα να πραγματοποιηθεί το αρραγές εθνικοαπελευθερωτικό μέτωπο.

Ξαναγυρνώντας στο σήμερα, βλέπουμε την εξής παραδοξότητα: μια «αριστερά» -δε μιλάμε εδώ για τις μικρές επαναστατικές δυνάμεις του μαοϊστικού - αντισοσιαλφασιστικού χώρου  και μεμονωμένους διεθνιστές, που έχουν σταθεί πρωτοπόρα στην κατάρριψη των μύθων, αλλά γι'αυτό που παρουσιάζεται και θεωρείται αριστερά στη μέση συνείδηση- που, ενώ εμφανίζεται «αθεράπευτα» υπερ-αντικαπιταλιστική και αντικαθεστωτική, δεν πλήττει κανένα βάθρο της κυρίαρχης «εθνικής» ιδεολογίας, δηλαδή του σιχαμερού αυτού συνδυασμού σωβινισμού και εθελοδουλίας που αποτελεί την ιδεολογία της ελληνικής μπουρζουαζίας. Από το χτύπημα από προοδευτική πλευρά της δήθεν «σχέσης» Αρχαίων Ελλήνων και Νεοελλήνων σε επίπεδο «αίματος» ή και πολιτισμού, μέχρι ζητήματα που αφορούν την ύπαρξη και σήμερα, στα 2011, δυο εθνικών μειονοτήτων στη χώρα μας, τούρκικης και μακεδόνικης, ή την αναγνώριση της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και του μακεδόνικου έθνους σαν υπαρκτού, η «αριστερά» δεν ενοχλεί καθόλου την παραδοσιακή αστική τάξη, αντίθετα συντάσσεται μαζί της. Ο ψευτοΡιζοσπάστης και η επίσης σφετερισμένη Αυγή των δήθεν «αντιεθνικιστών» του ΣΥΝ δεν ασχολούνται διόλου με τέτοιες «καυτές πατάτες». Είναι φυσικό. Η είσοδος στο αστικό κράτος σε συμμαχία με τμήματα της παλιάς αστικής τάξης και με τις πλάτες «κόκκινων» ιμπεριαλισμών – δήθεν σωτήρων προϋποθέτει πνευματικό σκοτάδι για τις μάζες.

Μέσα σε όλο αυτό τον κυκεώνα του ψέματος και της αντιστροφής της αλήθειας, ξεχωριστή θέση κατέχει ο ρόλος του απολυταρχικού, υπεραντιδραστικού πρώην Υπουργού Εξωτερικών του Τσάρου Αλέξανδρου  και πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδα Ιωάννη Καποδίστρια.

Οι Μαρξ – Ένγκελς σε όλη τους τη ζωή αντιμετώπιζαν, μαζί με όλη τη φωτισμένη ευρωπαϊκή ριζοσπαστική δημοκρατική διανόηση, τον ρώσικο απολυταρχισμό και φεουδαρχισμό του 19^ου αιώνα σαν την Νο1 απειλή για την ευρωπαϊκή αστικοδημοκρατική αλλά και σοσιαλιστική επανάσταση. Φυσικά, εύκολα καταλαβαίνουμε τι γνώμη είχαν για την προσωπικότητα και τον ιστορικό ρόλο του αρχηγού της ρώσικης διπλωματίας στην εποχή της Ιερής Συμμαχίας, έναν άνθρωπο που μισούσε σα ραδιούργο ακόμη και ο φανατικός αντιδραστικός και εχθρός κάθε επαναστατικού δημοκρατισμού Αυστριακός καγκελάριος Μέττερνιχ (ο Μαρξ μάλιστα χαρακτήριζε τον Καποδίστρια «ανυπόληπτο» και τον θεωρούσε, όπως και ήταν, ένα αφοσιωμένο όργανο του τσαρισμού).

Ενώ λοιπόν οι Έλληνες μαρξιστές της εποχής που ξεκινάει χοντρικά από το 1917 και ολοκληρώνεται 40 χρόνια μετά, ας πούμε στα 1957, δεν είχαν κανένα λόγο να εξωραΐζουν τα κοπέλια του τσαρισμού, τύπου Καποδίστρια, που ανέτρεψε ο ρώσικος λαός με επικεφαλής του τους Μπολσεβίκους, η νέα μεγαλορώσικη ηγεσία -σε ΚΚΣΕ και ΕΣΣΔ- των Σουσλόφ – Χρουστσόφ – Μπρέζνιεφ, που παλινόρθωσε τον καπιταλισμό και αναγέννησε πριν ακόμα την παλινόρθωση  του 1956-1960 το μεγαλορώσικο άρρωστο σωβινισμό, μετατρέποντας την πατρίδα του Λένιν και του Στάλιν σε λαίμαργη ιμπεριαλιστική, είχε ανάγκη τα αντιδυτικά παραμύθια του «καλού Τσάρου». Μπέρδευε δηλαδή συνειδητά τον αντικαπιταλισμό από την πλευρά του ευρωπαϊκού προλεταριάτου του 19^ου και του λενινιστικού ρώσικου προλεταριάτου του 20^ου   αιώνα με τον φεουδαρχικό υπεραντιδραστικό αντικαπιταλισμό από τα δεξιά των Τσάρων και των Ρώσων ευγενών. Ό,τι ακριβώς συμβαίνει και σήμερα, που πολλοί συνειδητοί αντιδραστικοί αλλά και πολλοί άγουροι πολιτικά άνθρωποι θεωρούν τον κρατικο-ολιγαρχικό, τραμπούκικο, στρατοκρατικό αντιδυτικό προσανατολισμό της σημερινής φασιστικής  ιμπεριαλιστικής Ρωσίας του Πούτιν σα μια μορφή «αντικαπιταλισμού», ανάσχεσης των ΗΠΑ κλπ.

Η ψευδολογία περί ενός Τσάρου φιλικού προς τους αγωνιζόμενους για εθνική απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό Έλληνες και αντίρροπου στις ραδιουργίες των μοναδικών «κακών» της ιστορίας, των Άγγλων και των Γάλλων (που ήταν σαφώς πιο προοδευτικοί  από τους Ρώσους εκείνη την εποχή, αν και αποικιοκράτες), άρα τελικά μιας Ρωσίας «φίλης από παλιά» του ελληνικού λαού δουλεύτηκε ιδιαίτερα στην περίοδο 1974-1991 από το ψευτοΚΚΕ, για να προωθηθεί μέσω αυτής μες στο λαό και στην αστική τάξη το πλησίασμα της χώρας στην αστική και ιμπεριαλιστική ΕΣΣΔ, ειδικά μετά την άνοδο του ισχυρά φιλοσοβιετικού ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου στην εξουσία το 1981.

Έτσι, το ψευτοΚΚΕ και οι ψευδοεπιστήμονες – τσιράκια του οργανώνανε μέχρι και «επιστημονικά» συμπόσια με «ιστορικούς» του ρώσικου σοσιαλφασισμού, που «εξηγούσανε» στο λαό μας πόσο ευεργετική ήταν η παρέμβαση της τσαρικής υπεραντιδραστικής Ρωσίας στα κοινά του και πόσο «λάθος» είχαν οι μαρξιστές του αληθινού ΚΚΕ, ο Κορδάτος κι ο Ζεύγος, και οι Ρώσοι ιστορικοί της εποχής Λένιν και της πρώιμης εποχής του Στάλιν που ήταν φανατικά και αταλάντευτα αντιτσαρικοί (ένα τέτοιο συμπόσιο του Κέντρου «Μαρξιστικών» Ερευνών του 1981 έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» με τίτλο «Η Επανάσταση του Εικοσιένα» - 4^η εκδ. 1988). Και φυσικά, ούτε λόγος για την υστεροβουλία της Ρωσίας, που στήριζε στα κρυφά την ελληνική εξέγερση ώστε να διαλύσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία για τους δικούς της γεωστρατηγικούς σκοπούς, για το πούλημα των Ελλήνων το 18^ο αιώνα με τα Ορλωφικά,  όταν τους έβαζε να εξεγείρονται και τους άφηνε έπειτα στο έλεος του Σουλτάνου, για την προδοσία του αστοδημοκράτη φλογερού επαναστάτη Ρήγα Φεραίου στους οθωμανούς φεουδάρχες, για το γεγονός ότι στην εξέγερση του ΄21 εξέθρεψε και υπέθαλψε σαν προστατευόμενούς και οργανωτές της -μέσω Φιλικής και ρώσικου κόμματος- ό,τι χειρότερο είχε να δείξει τότε ο τόπος, προκαθορίζοντας και το ζοφερό μέλλον του νεοελληνικού «κράτους – φαντάσματος», όπως το αποκαλούσε ο Μαρξ.

Προφανώς και δε χωράει εδώ μια γενική πραγματεία της ζωής και δράσης του Καποδίστρια. Γι’ αυτήν ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει σε εγκυκλοπαιδικές πηγές, παραδοσιακές ή ηλεκτρονικές. Τα κείμενα που θα δημοσιευτούνε εδώ είναι σύντομες πραγματείες της περιόδου που ο Καποδίστριας βρέθηκε επικεφαλής του νεοελληνικού κράτους, μέχρι τη δολοφονία του, που χαιρετίστηκε από όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους της εποχής του στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, δείγμα της βαθιάς αντιδραστικότητας και αντιπαλότητάς του με το δημοκρατικό πνεύμα. Οι πλαστογράφοι πρέπει να ξεσκεπάζονται αλύπητα, χωρίς έλεος και μεθοδικά.

ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΡΔΑΤΟΥ «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» - Εκδόσεις 20^ος Αιώνας

ΤΟΜΟΣ 10 – σελ. 591 κ.ε. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΝΑ' ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

…Ο Καποδίστριας λοιπόν και αυτή τη φορά ουσιαστικά δεν άλλαξε ιδέες. Τώρα μάλιστα που είχε ψηφιστεί κυβερνήτης της Ελλάδας, ήθελε να έχει την προστασία της Ρωσίας και να κάνει την Ελλάδα ρώσικο προτεκτοράτο…Εξάλλου από τους εμφύλιους σπαραγμούς και από τις διατάξεις των ελληνικών πολιτευμάτων, είχε βγάλει το συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα υπήρχαν πολλοί φιλελεύθεροι, νεοϊδεάτες, καρμπονάροι, και δημοκράτες, γι’ αυτό ήταν τρομοκρατημένους επειδή μισούσε τους φιλελεύθερους – δημοκράτες…Ο Καποδίστριας λοιπόν, συντηρητικός ως το κόκκαλο και πιστός υπηρέτης της ρώσικης πολιτικής, μόλις έγινε δεχτή η παραίτηση του από την υπηρεσία της ρώσικης διπλωματίας, και πήρε άδεια να πάει στην Ελλάδα, έφυγε από τα ανάκτορα του Τσάρκογιε Σέλο με πρόθεση να ξεσχίσει το δημοκρατικό μανδύα που του φόρεσαν στην Τροιζήνα οι αντιπρόσωποι του επαναστατημένου ελληνικού λαού. Κατά τον Μεντ. – Μπαρτόλντυ (Β’, 1) που κατείχε πολλά διπλωματικά στοιχεία, η κατηγορηματική απαίτηση του τσάρου ήταν: «Εσωτερικώς ρήξις ολοκληρωτική προς την επανάστασιν, εξωτερικώς προσωπική ένωσις μετά της Τουρκίας».

Ο τσάρος, όπως βλέπουμε, ήταν ακόμη επιφυλακτικός και ούτε να ακούσει ήθελε πως ήταν δυνατό να ιδρυθεί ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Όπως είδαμε, χαρακτηρίζει τους Έλληνες «επαναστάτες» που στρέφονται κατά των μοναρχών. Κι επειδή για την ώρα δε σκεφτόταν να καταχτήσει τη Βαλκανική, γιατί έβλεπε πως θα είχε να αντιμετωπίσει το συνασπισμό της Αγγλίας, Αυστρίας, Πρωσίας και Γαλλίας, ήθελε η μισοανεξάρτητη Ελλάδα να τα έχει καλά με την Τουρκία.

Ο Μέττερνιχ, γράφοντας στο λόρδο Δώδλεϋ, τον νέο Υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, τόνιζε πως ο τσάρος Νικόλας δε θέλει ούτε να καταχτήσει την Τουρκία, ούτε να ιδρύσει βιώσιμο ελληνικό κράτος: «Πρώτον μεν, διότι λείπουν προς τούτο τα πρώτα αναγκαία στοιχεία, δεύτερον δε, διότι και αν αυτά υπήρχον, πάσαι αι δυνάμεις, και αυτή η Τουρκία, ήθελον γείνει εκ νέου σύμμαχοι…κατά της Ρωσίας. Προς τι να κατακτήσει τις ό,τι έχει;; Τα παραδουνάβια μέρη και η Σερβία είναι ήδη ρωσικά. Η δε Ρωσία επιθυμεί ασθενή και άοπλον την Τουρκίαν και ασήμαντον όλως την Ελλάδα, ήτις θέλει είναι διαρκής πηγή ραδιουργιών κατά της Πύλης.»

Ο Καποδίστριας ήταν υποχρεωμένος, αφού συμφωνούσε με τις αντιλήψεις αυτές της τσαρικής διπλωματίας, να τις δεχτεί και να τις εκτελέσει…Ο Καποδίστριας λοιπόν ανέλαβε βαρύ έργο: Πρώτ’ απ’ όλα, να εξοντώσει τους φιλελεύθερους και δημοκρατικούς, που έπαιζαν τότε το ρόλο που παίζουν σήμερα (σ.κ.μ. 1957) στις διάφορες χώρες οι κομμουνιστές…Στη δοξολογία που έγινε, τον πανηγυρικό λόγο έβγαλε ο σοφός Καϊρης, που ξέροντας τις φωτοσβεστικές και αντιδραστικές ιδέες και αρχές του Καποδίστρια δε δίστασε με σαφείς υπαινιγμούς να τον καταστήσει προσεχτικό και να του συστήσει πως έπρεπε να αλλάξει μυαλά και να κυβερνήσει όπως ορίζουν οι διατάξεις του πολιτεύματος και σύμφωνα με τις δημοκρατικές παραδόσεις του ελληνικού λαού. Ο Καποδίστριας όμως δεν έδωσε σημασία στις εισηγήσεις που του έγιναν και από την πρώτη ημέρα που πάτησε στο ελληνικό έδαφος βάλθηκε να καταλύσει το δημοκρατικό πολίτευμα και να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του…Από τις πρώτες κιόλας μέρες, φάνηκε πως σκόπευε να κυβερνήσει σα σατράπης. Γι’ αυτό δεν κάλεσε την Εθνοσυνέλευση, αλλά πραξικοπηματικά κατέλυσε το Σύνταγμα της Τροιζήνας, και σύστησε γύρω του μιαν «Αυλή», από πρόσωπα του χεριού του που την  ονόμασε «Πανελλήνιον».Και μια που άρχισε με αυθαιρεσίες, αρνήθηκε να δώσει τον όρκο που θέσπισεν η Εθνική Συνέλευση…Ο Καποδίστριας με τον όρκο που σύνταξε (σ.κ.μ. μόνος του) δεν έκρυβε πως ήταν αποφασισμένος να κυβερνήσει σα δικτάτορας…Γι’ αυτό πολλοί τότε, ακόμα και ηγέτες που δεν ήταν ριζοσπαστικοί, όπως ο Σπ. Τρικούπης, κατακρίνανε τον Καποδίστρια για το περιεχόμενο του όρκου…

Ο Μακρυγιάννης μαζί με άλλα γράφει: «Τότε έφκιασε το Πανελλήνιον, όταν ορκίστη κι αυτός να κυβερνήσει εφτά χρόνια. Δε θυμήθη ο Κυβερνήτης όταν ορκίστη δια εφτά χρόνια, ορκίστη στο Σύνταμα – κι αυτός ευτύς το χάλασε…Ρώτησαν τον Κυβερνήτη: «διατί χάλασες τους νόμους και το Βουλευτικόν;» Είπε «δε τόθελε η Ευρώπη». Κι αν ήταν λικρινής άνθρωπος, να έλεγε των Ευρωπαίγων ότι «εγώ δεν πάω στην πατρίδα μου να γίνω επίορκος, να τους χαλάσω εκείνο οπού απόχτησαν με ποταμούς αίματα» (Απομνημονεύματα, Α΄, 247)

Από τους ξένους ιστορικούς, ο Φίνλεϋ, ο Μπαρτόλντυ, ο Γερβίνος, ο Χέρτσμπεργκ, και άλλοι είναι επίσης πολύ αυστηροί στις κρίσεις τους.

Ο Φίνλευ γράφει πως βάλθηκε να γίνει δικτάτορας: «Ο Καποδίστριας άρχισε να εκδηλώνει την αποστροφή του σε κάθε συστηματικό περιορισμό της απόλυτης εξουσίας του. Παραβίασε, χωρίς ανάγκη, τις διατάξεις του συντάγματος της Τροιζήνας, και με τα μέτρα του έμαθε γρήγορα το φιλελεύθερο κόμμα του να τον θεωρεί σαν τον αντιπρόσωπο της βίας και όχι του νόμου…Οι αντιλήψεις και η πολιτεία του Καποδίστρια στη διάρκεια της προεδρίας του αποκαλύπτεται από έναν Έλληνα, το Βούλγαρη, που ήταν Ρώσος πρεσβευτής στην Ελλάδα και που θεωρείται πως απηχούσε τα αισθήματα του Καποδίστρια, έστω κι αν δεν έγραψε (όπως φημολογήθηκε ευρύτατα) κάτω από την υπαγόρευσή του. Σ’ ένα υπόμνημα (του Βούλγαρη), για την κατάσταση της Ελλάδας στα 1828, αναφέρονται ως εξής οι αντιλήψεις του Καποδίστρια: «Θα ήταν περίεργη αυταπάτη να πιστεύει κανείς σοβαρά ότι υπάρχει δυνατότητα να οργανωθεί κυβέρνηση στην Ελλάδα βασισμένη καθαρά σε συνταγματικές αρχές, που απαιτούν γενική κλίση του λαού σε πολιτικά σχήματα, καθώς και στοιχεία πολιτισμού που υπάρχουν  μόνο σε ελάχιστα άτομα. Ο πρόεδρος (κυβερνήτης) της Ελλάδας πίστευε ότι οι τρεις Δυνάμεις είχαν καθήκον να καταστρέψουν την Ελληνική Επανάσταση και να εγκαθιδρύσουν μια μοναρχική κυβέρνηση, για να τερματιστούν οι σκανδαλώδεις και αιματηρές σκηνές, που κάνουν την ανθρωπότητα να ανατριχιάζει»(σ.κ.μ. εννοεί τους εμφύλιους πολέμους).  Τα αισθήματα αυτά ο Καποδίστριας τα επαναλάμβανε σε ξένους και σε Έλληνες και επέδειξε άπειρες φορές την αντιπάθειά του για την υπόθεση της εθνικής ανεξαρτησίας, όσο και την αποστροφή του για την πολιτική ελευθερία. Η γλώσσα του συνεχώς υπαινίσσονταν, μολονότι ίσως ποτέ δεν το ισχυρίστηκε άμεσα, ότι ήταν ο μοναδικός κατάλληλος για βασιλιάς της Ελλάδας» (Β’ 191-192)

Ο Φίνλεϋ που ήταν σύγχρονος του Καποδίστρια και έζησε στα χρόνια αυτά στην Ελλάδα είναι πολύ επιγραμματικός. Και ο Γερβίνος είναι πολύ αυστηρός. Χαρακτηρίζει τον Καποδίστρια σαν έναν αντιδραστικό που ο νους και ο λογισμός του ήταν να πνίξει κάθε φιλελεύθερη φωνή και να εγκαθιδρύσει καθεστώς απολυταρχικό: «…Καθώς κατά τας τότε προσπαθείας της αντιδημοκρατικής Γαλλίας…ούτως απαραλλάκτως ήθελε και ο Καποδίστριας να ιδρύση κυβέρνησιν αυστηρώς μοναρχικήν μέλλουσαν να καταπνίξη το πνεύμα της αναρχίας (τις φιλελεύθερες δηλαδή ιδέες) ου μόνον εν Ελλάδι, αλλά και (κατά υπόμνημα του Βούλγαρη)να καταφέρη συγχρόνως καίριο πλήγμα κατά των δημαγωγών απασών των χωρών…» (Β’, 585).

Και αλλού γράφει: «Έτι δολιώτερος και υπουλότερος καταφαίνεται ο χαρακτήρ του Καποδιστρίου και προς τας προς την Ρωσσίαν σχέσεις αυτού. Ενώ αφ’ ενός μεν ο ζήλος, ον έδειξεν πολύ προ της εκρήξεως της Επαναστάσεως εν τη ρώσικη υπηρεσία υπέρ των ελληνικών συμφερόντων, τω παρέσχε το όνομα του πατριώτου, αφ’ ετέρου δε ένεκα του ζήλου, ον κατέβαλε μετά ταύτα ως κυβερνήτης της Ελλάδος υπέρ των συμφερόντων της Ρωσίας, έλαβε παρά πολλών το όνομα του προδότου».

Ο Μπαρτόλντυ, που κι αυτός είναι αυστηρός επικριτής του Καποδίστρια, γράφει: «Μάτην προσπαθούσαν ενθουσιώδεις θιασώται να χρηματίσωσι ροδόχροα και να καταυγάσωσι τα μετά την έλευσιν του Καποδιστρίου γεγονότα και τον σοφιστικόν αυτού πόλεμον κατά του συντάγματος της Τροιζήνας. Ουδ’ αυτή η αποδιδόμενη αυτώ πρόθεσις, της από της αναρχίας δήθεν σωτηρίας του έθνους, αρκεί να αθωώσει αυτόν της ενοχής του πραξικοπήματος και της παραβιάσεως του συντάγματος»…Τέτοιος ήταν ο Καποδίστριας. Αντιδραστικός ως το κόκκαλο.

Αν και τα είχε καλά με το Μαυροκορδάτο, δε του ανέθεσε καμιά κυβερνητική υπηρεσία. Ίσως γιατί ο Μαυροκορδάτος ήταν αρχηγός του αγγλικού κόμματος και φανατικός αντιρωσιστής…Όλος ο διοικητικός μηχανισμός και κυβερνητικός μηχανισμός εξυπηρετούσε τον αυταρχισμό του Καποδίστρια. Το συγκεντρωτικό σύστημα που θέσπισε σε πολλά ήταν αντίγραφο του τσαρικού συστήματος.

(Συνεχίζεται)