45 χρόνια από τη δολοφονία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα - Σημειώσεις για μια μαοϊστική κριτική του τσεγκεβαρισμού

Ernesto Che Guevara

Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 45 χρόνια από τη δολοφονία του Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα από τη βολιβιανή αντίδραση, η οποία ζούσε και ανέπνεε τότε κάτω από τις φτερούγες του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.

Ήταν το τέλος μιας σύντομης (13 χρόνια όλα όλα) αλλά ιδιαίτερα έντονης διαδρομής του Γκεβάρα στις τάξεις του επαναστατικού κινήματος.

Όμως, ο τρόπος με τον οποίο χάθηκε ο Τσε δεν είναι, όπως νομίζουν οι επηρεασμένοι από την αστική, ρεβιζιονιστική και σοσιαλφασιστική μυθολογία, η κορυφή του, αλλά κατά μία έννοια φυσική απόρροια και συνέπεια του στρατηγικού του πολιτικού λάθους. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι πέθανε με το κεφάλι ψηλά, πράγμα που κανένας τίμιος άνθρωπος δε μπορεί να αμφισβητήσει.

Ο Γκεβάρα μπήκε στο επαναστατικό κίνημα στα ύστερα χρόνια της σταλινικής περιόδου, αρχές δεκαετίας του ’50, λίγο πριν το σοσιαλφασιστικό πραξικόπημα στην ΕΣΣΔ (το οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο το Χρουστσόφ, ετοιμαζόταν τουλάχιστο από το 1942). Την περίοδο δηλαδή που η νίκη της κινέζικης επανάστασης ακτινοβολούσε και που όλοι οι προοδευτικοί και ειρηνόφιλοι λαοί, με επικεφαλής τους Στάλιν – Μάο, κατάγγελλαν και πολεμούσαν (οι Κινέζοι και με το ντουφέκι) την ωμή ιμπεριαλιστική εισβολή και διαμελισμό της Κορέας από τις ΕΠΑ και τους συμμάχους τους.

Κάστρο και Γκεβάρα στα 1956

Στην πραγματικότητα όμως, το 1956 που ο Τσε αποφάσισε να ακολουθήσει τον προοδευτικό τότε μικροαστό αντιιμπεριαλιστή Φιντέλ Κάστρο στην κουβανική «περιπέτεια», με φλογισμένη την ψυχή του από τα επαναστατικά αντιιμπεριαλιστικά ιδανικά και από το μίσος για τις αμερικανόδουλες φασιστικές κλίκες της Λατινικής Αμερικής, ήδη ο ρεβιζιονισμός άδραχνε το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα σφιχτά, για να το αφυδατώσει και να το αντιστρέψει ολότελα μέσα στην επόμενη 10ετία, χοντρικά μέχρι το 1965, παρά την αντίσταση του επαναστατικού ΚΚ Κίνας και του νεογέννητου (μετά το 1964) μ-λ κινήματος.

Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές η «κατάρα» και της κουβανικής αντιιμπεριαλιστικής επανάστασης και τελικά και του ίδιου του Γκεβάρα. Βρέθηκαν στη δίνη της πάλης ενάντια στον τότε κύριο εχθρό των λαών, στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, και μάλιστα κάτω απ’ τη μύτη του στο όμορφο νησί της Καραϊβικής, ταπείνωσαν τους Βορειοαμερικάνους ιμπεριαλιστές στον Κόλπο των Χοίρων (1961) και ξεκίνησαν την προσπάθεια για την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, την ώρα που ο φυσικός σύμμαχος των καταπιεσμένων λαών, εθνών και κρατών, η προλεταριακή ΕΣΣΔ, μετατρεπόταν αργά αλλά σταθερά σε καπιταλιστική χώρα και μάλιστα σε φασιστικό ιμπεριαλισμό.

Ο Γκεβάρα όλα τούτα τα αντιλαμβανόταν σε γενικές γραμμές, λιγότερο θεωρητικά και περισσότερο βιωματικά (ήταν σπινθηροβόλο πνεύμα, αλλά του έλειπε η στέρεη μαρξιστική – λενινιστική θεωρητική κατάρτιση, πράγμα που το μισοπαραδεχόταν και το καταλάβαινε και ο ίδιος).

Και είναι προς τιμή του ότι η σύγκρουση με τον Κάστρο ήταν ακριβώς πάνω στο ζήτημα του χαραχτήρα των σχέσεων της μπρεζνιεφικής πια ΕΣΣΔ (1965) με τις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Η λύση όμως που διάλεξε για να βγει από τα διλήμματα που έβαζε η ίδια η ζωή για τους επαναστάτες την τετραετία 1964-1968 (ο Γκεβάρα χάθηκε το 1967, ένα χρόνο πριν τη σοσιαλιμπεριαλιστική κατάχτηση της Τσεχοσλοβακίας), πέρα από συναισθηματισμούς και ηρωοποιήσεις, ήταν βαθιά λαθεμένη, οπορτουνιστική και τελικά τυχοδιωχτική. 

Στο βάθος, ο Τσε επέλεξε τον αναχωρητισμό και όχι την πάλη γραμμών με τον υποταγμένο πια στα 1965 στη Ρωσία Φιντέλ Κάστρο. Μολονότι δήλωνε ευθαρσώς ότι στη μεγάλη διαμάχη του 1963-1964 μεταξύ ΚΚΣΕ και ΚΚ Κίνας, σε μια ολόκληρη σειρά ζητημάτων συμφωνούσε με τις θέσεις των Κινέζων κομμουνιστών, γεγονός που του κόστισε την ταμπέλα του «τροτσκιστή» από τους χρουστσοφικούς (όχι για την πραγματική τροτσκιστική του παρέκκλιση, αλλά για την κριτική του στις δεξιές ρεβιζιονιστικές θέσεις), δεν κατάφερε να κατανοήσει το στρατηγικό βάθος των διαφορών. 

Ο Guevara στη Βολιβία (1967)

Κι έφτασε να συμπαραταχθεί αντικειμενικά (χωρίς ίσως να το καταλάβει) στη διεθνή γραμμή του με τη δεξιά κλίκα των Λιου Σάο Σι και Τενγκ Ξιάο Πινγκ μες στο ΚΚ Κίνας, τον πρώτο στόχο της Μεγάλης Προλεταριακής Πολιτιστικής Επανάστασης, κλίκα που έβαζε ζήτημα ενότητας ρεβιζιονιστικής ΕΣΣΔ και Λαϊκής Κίνας, δήθεν από την ανάγκη για αντιαμερικανική αλληλεγγύη στο Βιετνάμ (την οποία αλληλεγγύη έτσι κι αλλιώς έδειχνε και με το παραπάνω η Κίνα και η οποία δε δικαιολογούσε κανενός είδους ενότητα με το ρεβιζιονισμό). 

Φυσικά, το μήνυμα του Τσε στην Τριηπειρωτική το 1967, όπου έβαζε τη γραμμή για τα «πολλά Βιετνάμ» και καλούσε έμμεσα στην ενότητα Σοβιετικών – Κινέζων, δεν είχε σε τίποτα να κάνει με την εσωτερικά δεξιά γραμμή της κλίκας Λιου - Τενγκ, αλλά αντικειμενικά αποδυνάμωνε το παγκόσμια στρατόπεδο της προλεταριακής αριστεράς και έδινε ανάσες στο μπρεζνιεφισμό.

Ήταν χοντρικά τροτσκιστικός κεντρισμός, παραπλήσιος με τη γραμμή των κλασσικών τροτσκιστών παγκόσμια, που καλούσαν ακριβώς σε ενότητα λαών και Μάο με το σοσιαλιμπεριαλιστή Μπρέζνιεφ ενάντια στην «επάρατη Δύση». Και πολλές φορές ο κεντρισμός σε τέτοιες μεγάλες πάλες αρχών είναι πιο επικίνδυνος κι από τον ανοιχτό δεξιό οπορτουνισμό.

Η κριτική του Τσε την περίοδο 1963-1965 στην καπιταλιστική παλινόρθωση, που εξελισσόταν σε όλη τη γραμμή στην ΕΣΣΔ και στις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, τις οποίες επισκέφθηκε αρκετές φορές σαν κρατικός αξιωματούχος της Κούβας, έχει πολλές αξιόλογες παρατηρήσεις και είναι σε γενικές γραμμές σωστή. 

Σε σχέση με τους υπόλοιπους ηγέτες της κουβανικής επανάστασης, ο Τσε ήταν και ο μόνος που είχε ξεκάθαρες και σωστές αρχειακά θέσεις για την ανάγκη κομμουνιστικού κόμματος, πρωτοπόρου και επαναστατικού, με δημοκρατικό συγκεντρωτισμό και προλεταριακή ηγεμονία στις γραμμές του, για να καθοδηγήσει τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Η γραμμή του ωστόσο για την άμεση κατάργηση των υλικών κινήτρων από την αρχική κιόλας φάση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, η θέση για άμεση, ουσιαστικά πολιτική – εξωοικονομική – βολονταριστική «κατάργηση» του νόμου της αξίας χωρίς ανάλογη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και βάθεμα των σοσιαλιστικών παραγωγικών σχέσεων (άρα και της κομμουνιστικής συνείδησης στις μάζες), είναι θέσεις μικροαστικού τυχοδιωχτισμού, που συγγενεύουν έντονα με την αριστερίστικη – ρεβιζιονιστική γραμμή της «συμμορίας των τεσσάρων» στην Κίνα και γενικά με τις «αριστερές» παρεκκλίσεις μέσα στην κινέζικη Πολιτιστική Επανάσταση.

Διακρατικές επαφές Κούβας - Γιουγκοσλαβίας:
Συνάντηση Γκεβάρα - Τίτο στο Μπριόνι τον Αύγουστο
του 1959

Ο Τσε είχε πολλές επιρροές στην οικονομική του κυρίως σκέψη από το μικροαστικό ρεύμα της «Νέας Αριστεράς», π.χ. δεχόταν τη θέση του Πωλ Σουήζυ ότι «η Γιουγκοσλαβία είναι στο δρόμο για την παλινόρθωση του καπιταλισμού» κι όχι την κινεζική θέση ότι η Γιουγκοσλαβία των Τίτο – Τζίλας ήταν ήδη μία καπιταλιστική χώρα στα 1964. Έβλεπε δηλαδή την παλινόρθωση αντιδιαλεχτικά, μονάχα στην πλήρη αποκατάσταση της κλασσικής ιδιωτικοκαπιταλιστικής οικονομίας, και όχι στη μορφή της κρατικοκαπιταλιστικής διχτατορίας μιας αστικής τάξης νέου τύπου, που στην αρχή έχει συλλογικά καπιταλιστικά χαρακτηριστικά.

Επίσης, και ενώ προς τιμήν του υπερασπιζόταν τη θεωρητική και πολιτική προσφορά του Στάλιν και ουδέποτε προσχώρησε στον αντισταλινισμό «του συρμού» της εποχής Χρουστσόφ, ο Τσε δεν είχε καθόλου ξεκάθαρη έστω πρώιμα τη θέση για τον καθοριστικά  αρνητικό χαρακτήρα του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, αλλά μπέρδευε τις φιλοκαπιταλιστικές μεταρρυθμίσεις Χρουστσόφ στην οικονομία με τη Νέα Οικονομική Πολιτική του Λένιν, την οποία έμμεσα απέρριπτε σα λάθος αρχής και υπεύθυνη για το χρουστσοφικό οικονομικό πρόγραμμα(!), όπως ακριβώς κάνουν σήμερα (συνειδητά αυτοί κι όχι από θεωρητική σύγχυση, όπως ο Τσε) οι «αριστεροί» σοσιαλφασίστες τύπου ηγεσίας ψευτοΚΚΕ.

Εκείνο πάντως που πρέπει να αναζητηθεί στο σήμερα, και αυτό είναι το κύριο στην υπόθεση Γκεβάρα, είναι ποιο ή μάλλον ποια στοιχεία της πολιτικής του πλατφόρμας είναι εκείνα που έκαναν την καπηλεία του από το σοσιαλφασισμό ευεπίφορη. 

Με λίγα λόγια ποια ιδεολογικά και πολιτικά κουσούρια του Τσε εκμεταλλεύτηκαν οι Ρώσοι σοσιαλφασίστες και τα τσιράκια τους παγκόσμια για να τον κάνουν σύμβολο του «αγώνα» τους, και να τον κουνάνε σα σημαία είτε σε ομιλίες της Παπαρήγα και του Τσίπρα, είτε σε ισλαμοφασιστικά γιουρούσια στην Αίγυπτο και σε συγκεντρώσεις των σάπιων ρωσόφιλων ή και ρωσόδουλων κρατικοφασιστών της Λατινικής Αμερικής τύπου Τσάβες και Μοράλες.

Όλοι αυτοί δε μπορούν να κρύψουν  αυτό που ο Τσε κατάλαβε πολύ καλά από την κρίση των πυραύλων του 1962, όταν οι Σοβιετικοί ρεβιζιονιστές ξεκίνησαν με τον τυχοδιωχτισμό της τοποθέτησης των πυραύλων στην Κούβα, και στη συνέχεια συνθηκολόγησαν απέναντι στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους την κουβανική εθνική ανεξαρτησία και ταπεινώνοντας τον κουβανικό λαό και την κουβανική κυβέρνηση.

Ο Che Guevara συναντά τον Πρόεδρο Μάο στο Πεκίνο

Ο Κάστρο δέχτηκε το φτύσιμο του Χρουστσόφ κατά πρόσωπο, ο Γκεβάρα όμως δεν ήταν από τέτοια πάστα. Στην απόλυτα σωστή και αντιιμπεριαλιστική στάση αρχών της Λαϊκής Κίνας στο θέμα των πυραύλων πρέπει να εδράζεται και ο γκεβαρικός φιλομαοϊσμός, που έκανε τον Τσε μισητό ή εν πάση περιπτώσει αντιπαθή στο Κρεμλίνο.

Τι κάνει λοιπόν ο σοσιαλφασισμός;; Σήμερα που περνά ανοιχτά στην επίθεση για την κατάχτηση της παγκόσμιας ηγεμονίας και έχει βγάλει στη φόρα την «μαχητική αντιιμπεριαλιστική και αντικαπιταλιστική» γραμμή του, αυτήν που ενώνει νεοφεουδάρχες ψευτοκομμουνιστές, ορθοδοξοφασίστες και ισλαμοφασίστες πίσω από το ρώσικο και το κινέζικο κρατικό μονοπώλιο, λέει: «Είχε ένα δίκιο ο Τσε, επί Χρουστσόφ και ίσως λιγότερο και επί Μπρέζνιεφ, είχαμε γίνει πολύ μαλακοί με τους Αμερικάνους και γενικά με το δυτικό ιμπεριαλισμό. Ήρθε η ώρα για τη διόρθωση του λάθους αυτού. Τώρα θα τους λιώσουμε». 

Έτσι ο Τσε, χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος (στην κύρια πλευρά) και δεδομένου ότι λόγω της εποχής του έμεινε στην ιστορία κυρίως για τον αρχειακό φλογερό, επαναστατικό αντιαμερικανισμό του (μέχρι και το θάνατό του, οι ΕΠΑ ήταν ακόμη ο κύριος εχθρός των λαών παγκόσμια), χρησιμοποιείται από το σοσιαλφασισμό σαν πρότυπο μονόμπαντα «αντιδυτικού επαναστάτη», ωσάν ο ιστορικός χρόνος να έχει παγώσει στο 1965 και να μην έχει επισυμβεί καμιά αλλαγή στα στρατόπεδα της παγκόσμιας ταξικής πάλης και του ιμπεριαλισμού.

Ο αριστερισμός του Τσε σε σειρά ζητημάτων που αφοράνε τη σοσιαλιστική οικοδόμηση δένεται και με ένα ακόμη μεγάλο, το στρατηγικότερο ίσως λάθος του: τη θεωρία του «φοκίσμο» ή του «επαναστατικού φόκο», δηλαδή των στημένων ad hoc απ’ έξω επαναστατικών εστιών, οι οποίες με το παράδειγμά τους και τη σύνδεσή τους με τις αγροτικές μάζες θα ανάψουν την επαναστατική φλόγα στη δοσμένη χώρα.

Η αντίληψη αυτή, που εφάπτεται κάπως με τον αναρχισμό και σε ένα βαθμό και με την αναρχοτρομοκρατία, χωρίς να ταυτίζεται φυσικά, είναι κακέκτυπο της στρατηγικής του «λαϊκού πολέμου» του μαοϊσμού και άνετα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το σοσιαλφασισμό, με τον γνωστό τροτσκιστογενή πραξικοπηματισμό του.

Ο εκφυλισμός αρχικά προοδευτικών αντάρτικων σε σοσιαλφασιστικές, αντιλαϊκές συμμορίες, εντελώς διεφθαρμένες και εγκληματικές (π.χ. οι FARC-EP της Κολομβίας, που έχουν εκφυλιστεί σε κοινούς ναρκέμπορες δολοφόνους και απαγωγείς, και βρίσκονται στα δεξιά της σημερινής φιλοαμερικάνικης κυβέρνησης της Κολομβίας – αν και οι FARC ήταν από την αρχή διαβρωμένες από τη φιλοσοσιαλφασιστική γραμμή), πράγμα που έχει συμβεί και με μαοϊκά αντάρτικά, όπως π.χ. στο Περού, είναι απόλυτα διδαχτικός.

Αντάρτες του λαογέννητου ΔΣΕ

Και φυσικά είναι το εντελώς αντίθετο της πείρας τόσο του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΛΑΣ) της Κίνας από τα τέλη της δεκαετίας του ’20 μέχρι το 1949, όσο και του ΔΣΕ, για να αναφέρουμε δύο μονάχα παραδείγματα που έρχονται σε αντιπαράθεση με το γκεβαρικό υπόδειγμα.

Το αντάρτικο δεν ξεκινάει από τα έξω για να καταχτήσει τις συνειδήσεις, αλλά όταν είναι λαϊκό – δημοκρατικό, επαναστατικό κι αληθινό, πηγάζει από την ίδια τη ζωή, τη νομοτέλεια και την εκρηκτικότητα των αντιθέσεων στη δοσμένη χώρα, αναπτύσσεται ομαλά και με διάθεση από τον ίδιο το λαό να πάρει τα όπλα για να υπερασπιστεί τη ζωή και την αξιοπρέπειά του κι εκεί έρχονται οι κομμουνιστές να το οργανώσουν, να το ενιαιοποιήσουν, να του δώσουν στρατηγικό προσανατολισμό. 

Ο δρόμος αυτός είναι πιο επώδυνος, αλλά είναι ο μόνος επαναστατικός και νικηφόρος, που οδηγεί σε λαϊκές δημοκρατικές, εργατικές κι επαναστατικές εξουσίες που είναι του λαού και καλύτερα θωρακισμένες έναντι των σοσιαλφασιστών μπαγαμπόντηδων, που στο όνομα των μαζών κοιτάνε να εγκαθιδρύσουν κρατικοφασιστικές διχτατορίες.

Η γκεβαρική μέθοδος περδικλώνει τη σειρά και εγκυμονεί βαθύτατους κινδύνους εκδηλώσεων τροτσκιστικού πραξικοπηματισμού, ακόμα και με τις καλύτερες των προθέσεων, χώρια που δεν οδηγάει και στη νίκη. Κι αν δεν οδηγούσε μια φορά τότε, που ακόμη οι Αμερικάνοι ήταν ο κύριος εχθρός των λαών, σήμερα οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια κάτω από τις φτερούγες του «αντικαπιταλιστικού αγώνα», κέντρο του οποίου είναι η Μόσχα και το Πεκίνο, και «φορείς» του οποίου είναι οι διεθνείς ΠαπαρηγοΤσίπρες και χαμασοχεζμπολλαχίτες όλου του πλανήτη.

Άλλωστε, ένας λόγος που η κουβανική επανάσταση νικήθηκε τόσο εύκολα εσωτερικά, είναι γιατί, ενώ ο λαός στήριζε τους αντάρτες του Κάστρο ενάντια στο αρχιδιεφθαρμένο και ετοιμόρροπο καθεστώς Μπατίστα, δεν ήταν ώριμοι και λαογέννητοι οι μηχανισμοί άσκησης της εξουσίας από τις ίδιες τις λαϊκές μάζες (λάθος που έγινε και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μεταξύ 1945-1956). 

Ο Γκεβάρα πήρε την έτσι κι αλλιώς ειδική εξαίρεση της Κούβας, που είχε ξαναλέμε κι η ίδια τα από γεννησιμιού κουσούρια της, και την έκανε κανόνα και γενικό παράδειγμα για ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Κι όσον αφορά στο πνεύμα και στην αντιιμπεριαλιστική πλατφόρμα, αυτό δεν ήταν λάθος. Σε ό,τι αφορά όμως τις μέθοδες κατάχτησης της εξουσίας από τους λαούς, η κουβανική εμπειρία ήταν απίθανο να επαναληφθεί – κι αυτό αποδείχθηκε ιστορικά και ο Τσε το πλήρωσε με τη ζωή του.

Μεγάλη ζημιά έκανε η τσεγκεβαρική πλατφόρμα και στον αντιρεβιζιονιστικό αγώνα σε όλη την αμερικάνικη ήπειρο, όπου ουσιαστικά απορρόφησε την πλειοψηφία των δυνάμεων που με τη ριζοσπαστικότητά τους θα είχαν αντρώσει ένα ρωμαλέο μ-λ, μαοϊστικό ρεύμα.

Ουσιαστικά τα γκεβαρικά ρεύματα, που ήταν και φιλοκαστρικά λόγω της πρόσφατης νίκης της κουβανικής επανάστασης, του μη ανοιχτού ξεκαθαρίσματος των πολιτικών ζητημάτων και του κεντρισμού του Γκεβάρα, έπαιζαν το κέντρο ανάμεσα στα ρεβιζιονιστικά «Κ»Κ και στα νεοπαγή Επαναστατικά ή Μ-Λ ΚΚ. 

Έκαναν δηλαδή κριτική στους ρεβιζιονιστές για τα κλασσικά δεξιά οπορτουνιστικά τους ιδεολογήματα, δηλαδή για το «ειρηνικό πέρασμα», το «παλλαϊκό κράτος και κόμμα», την «ύφεση με τους Αμερικάνους», αλλά παρέλυαν όταν οι μπρεζνιεφικοί τους επέσειαν την ανάγκη «αλληλεγγύης στο Βιετνάμ» ή όταν η Μόσχα σήκωνε τους αντιαμερικάνικους τόνους.

Η κριτική των γκεβαρικών (για τους οποίους μόνο εν μέρει ευθύνεται ο ίδιος ο Τσε) στους μπρεζνιεφικούς ήταν πολύ συγγενική με εκείνη των τροτσκιστών: τους κατηγορούσαν πάντα για «ρεφορμισμό», για το γεγονός δηλαδή ότι δεν ήταν αρκετά μαχητικά αντιαμερικάνοι ή αρκετά «αντικαπιταλιστές».

Φυσικά, οι μπρεζνιεφικοί μόνο αντικαπιταλιστές δεν είναι στ’ αλήθεια, ενώ πράγματι πολλές φορές παζάρευαν με τους Αμερικάνους κατά των λαών (αυτό άλλωστε κάνουν μέχρι και τα τώρα οι πουτινικοί συνεχιστές τους). Αυτή η κριτική ωστόσο είναι βούτυρο στο ψωμί του σοσιαλφασιστικού ρεβιζιονισμού, καθώς τον θεωρεί εκ προοιμίου κομμάτι του προοδευτικού στρατοπέδου, θεωρεί επίσης εκ προοιμίου, παντού και πάντα κύριο εχθρό το δυτικό ιμπεριαλισμό στο διεθνές πεδίο και το κλασσικό ιδιωτικό κεφάλαιο στο εσωτερικό, και περιορίζει την κριτική στην «ποσότητα» και όχι στην «ποιότητα» του «αντικαπιταλισμού» των σοσιαλφασιστών. 

Ειδικά ο μετά το 1975 τσεγκεβαρισμός είναι μικροαστική εμπροσθοφυλακή του σοσιαλφασισμού σε όλη τη γραμμή, το ίδιο όπως και ο φιλο-«συμμορία των 4» αριστερισμός ή και «αριστερός» ρεβιζιονισμός.

Γι’ αυτό και το τσεγκεβαρικό MIR δε μπόρεσε να επηρεάσει θετικά τα πράγματα στη Χιλή και να προσανατολίσει σωστά τον αριστερό πατριώτη και εθνικοανεξαρτησιακό Αλιέντε ή ακόμα περισσότερο το χιλιανό λαό, γι’ αυτό μέχρι και οι φιλόδοξοι μικροαστοί κρατικοκαπιταλιστές και απολαυσίες του αστικού κράτους της μέχρι πρότινος υπάρχουσας Νεολαίας ΠΑΣΟΚ δεν είχαν κανένα πρόβλημα να σηκώνουν τη σημαία του Τσε και να τη βγαίνουν από τα «αριστερά» ενίοτε στους ταξικά αδελφούς τους κνίτες, εσωτερικούς, συνασπισμαίους κλπ. 

Γι’ αυτό μέχρι και οι καγκεμπίτικης καθοδήγησης μικροαστοί φονιάδες της 17Ν, πέρα από το Μαρξ (για ξεκάρφωμα) και τον διασπαστή του ΚΚΕ και γεμάτο τυχοδιωχτισμό Βελουχιώτη, μπορούσαν να υποδύονται τους λάτρεις του Τσε, κοτσάροντας τη φωτογραφία του πάνω στο ρώσικο οπλοστάσιό τους.

Υπάρχει, δε, και μια άλλη πλευρά στη λατρεία του Τσε, που πρέπει να χτυπηθεί μέσα στις μάζες και ειδικά στην αριστερή και προοδευτική νεολαία: η αποθέωση της στάσης του Τσε «να μη δεθεί ποτέ με την εξουσία αλλά να κυνηγήσει το επαναστατικό όνειρο» κλπ.

Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί το ζήτημα είναι πολύ λεπτό: απέναντι στους σοσιαλφασίστες ναζήδες, γραφειοκράτες, κοιλαράδες, βασανιστές, σάπιους μέχρι το μεδούλι αστούς νέου τύπου της μετά το 1960 Ρωσίας και Ανατολικής Ευρώπης και της μετά το 1980 Κίνας, αλλά και της μετά το 1970 Κούβας, ο Τσε ασφαλώς στέκεται φωτεινός, άδολος, στον αντίποδά τους, και ηθικά, και ιδεολογικά, και πολιτικά. Γι’ αυτό κανένας κομμουνιστής δε μπορεί να έχει σοβαρή αντίρρηση.

Εκείνο όμως που γίνεται ύπουλα είναι ο Τσε και η εγκατάλειψη από πλευράς του της πάλης για τη σωτηρία της κουβανικής λαϊκοδημοκρατικής εξουσίας από το ρεβιζιονισμό να έρχεται ύπουλα και βρώμικα σε αντιπαράθεση με το Λένιν, το Στάλιν, το Μάο και γενικά με τις παγιωμένες προλεταριακές εξουσίες και τους ηγέτες τους, που γνωρίσαμε στη σύγχρονη ιστορία. 

Οι πέντε δάσκαλοι του παγκόσμιου προλεταριάτου

Κοινώς, οι Λένιν – Στάλιν – Μάο «πούλησαν» δήθεν την επανάσταση γιατί μπήκαν σε κυβερνητικά κτίρια και γραφεία, ενώ οι επαναστάτες πρέπει τάχα, «σαν τον Γκεβάρα», να κυνηγούν αέναα ανεμόμυλους και ποτέ να μη στεριώνουν οικοδομώντας, σε επίπεδο μίας ή περισσότερων χωρών στην αρχή, τη νέα κοινωνία και το νέο άνθρωπο. Αυτή η ψευτοεπαναστατική θεωρία προσιδιάζει πιότερο στον αναρχισμό, αρκετά στον τροτσκισμό αλλά και σε κάθε είδους φιλελευθερίστικη και αντι-τριτοδιεθνιστική παρέκκλιση και είναι στην ουσία της η άρνηση της διχτατορίας του προλεταριάτου.

Πρόκειται για μια αθλιότητα που ούτε ο ίδιος ο Γκεβάρα, που θαύμαζε βαθιά και τους πέντε κλασσικούς του μαρξισμού, φανταζόμαστε ότι δε την είχε διανοηθεί, γεγονός που δείχνει και πόσο μοιραίο στίγμα ήταν για την πολιτική του κληρονομιά το οπορτουνιστικό λάθος της τυχοδιωχτικής εκστρατείας στη Βολιβία και γενικά του «φοκίσμο».

Ο ιμπεριαλισμός, δυτικός και ανατολικός, δε φοβάται και δε μισεί τίποτα περισσότερο από την προλεταριακή, τη λαϊκή κι εργατική εξουσία και δημοκρατία. Δεν μπορεί λοιπόν παρά να χαϊδεύει κάθε μικροαστική παραίτηση ή και ανάποδα τυχοδιωχτισμό (το ένα μπορεί να εμπεριέχει και το άλλο), κάθε τροτσκιστική παρέκκλιση είτε προς την παραδοχή της αδυναμίας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης είτε προς τον εκφυλισμό του σοσιαλισμού σε κρατικοφασισμό και του μαρξισμού σε ρεβιζιονισμό, σοσιαλδημοκρατικού ή σοσιαλφασιστικού τύπου.

Η θέση του Γκεβάρα ήταν στην Κούβα, στην προσπάθεια για την αποφυγή της υποταγής στη Ρωσία και για το χτίσιμο ενός πραγματικού μαρξιστικού – λενινιστικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που αναγκαστικά θα ήταν μαοϊστικό και αντι-σοσιαλιμπεριαλιστικό. 

Αυτή τη μάχη, από ιδεολογική και πολιτική παρέκκλιση, δε μπόρεσε να τη δώσει ο Τσε, και αυτήν ακριβώς την αδυναμία του κάνουν σημαία σήμερα τα κάθε λογής καθάρματα, οι μιλιταριστές Τσάβες και οι σοσιαλναζήδες μέσα στον «Αραβικό Χειμώνα», εκμεταλλευόμενοι το κύρος που έχει το όνομα του Γκεβάρα μέσα στις μάζες του Τρίτου Κόσμου.

Ο Νίκος Ψυρούκης

Γκεβαρικό ρεύμα υπήρχε και στη «Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη» στα 1964-1967, σε ένα τμήμα της που είχε αναπτύξει σχέσεις με τους «Φίλους Νέων Χωρών» του Νίκου Ψυρούκη (σ’ αυτό το ρεύμα ανήκε και ο Σωτήρης Πέτρουλας). Και πάλι εδώ το χαρακτηριστικό είναι ο τροτσκιστικός κεντρισμός, η αδυναμία ξεκαθαρίσματος με το ρεβιζιονισμό, η «αριστερή» κριτική στη σταλινική περίοδο που έσβηνε ή έκανε δυσδιάκριτα τα όρια του μαρξισμού - λενινισμού με το σοσιαλφασισμό και το ρεβιζιονισμό, και τελικά η υποταγή στη μονόμπαντα αντιδυτική στρατηγική του σοσιαλιμπεριαλισμού, όλο και περισσότερο με τα χρόνια.

Πλευρές τσεγκεβαρισμού στην ανάλυσή και στη γραμμή του είχε, ειδικά την τριετία 1970-1972, και το ΕΚΚΕ, κι αυτό γίνεται εύκολα κατανοητό αν διαβάσει κανείς την ιδρυτική του διακήρυξη, όπου υπάρχει μεγάλη σύγχυση, δεν τραβιέται κάθετη γραμμή μεταξύ του προ 1956 ΚΚΕ και του ψευτοΚΚΕ, αναφέρεται ότι αρχή του ρεβιζιονισμού και των αντιφάσεων του ΚΚΕ (ποιου από τα δύο δεν ξεκαθαρίζεται) είναι η… Βάρκιζα (ο ΔΣΕ μάλλον χάνεται στη… μετάφραση) και γενικότερα διατυπώνονται μια σειρά τροτσκιστογενείς θέσεις για το «μονοπωλιακό» δήθεν χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού, που ακολουθούσαν το μαοϊστικό ρεύμα μέχρι και το ΕΚΚΕ-ΜΛΚΚΕ, για να τις λύσει η ΟΑΚΚΕ στην ιδρυτική της διακήρυξη και σε άλλα ντοκουμέντα. 

Ο τσεγκεβαρισμός του ΕΚΚΕ ήταν πιθανότατα και το στοιχείο εκείνο που έκανε κυρίαρχη, στα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του, την «αριστερή» σεχταριστική γραμμή ότι οι μίνιμουμ αντιδιχτατορικοί στόχοι, αν δε δένονται άμεσα με την πάλη για τη λαοκρατία, είναι αυταπάτες και ρεβιζιονισμός. Σε μεγάλο βαθμό, οι αντιλήψεις αυτές αρχίσανε να σπάνε από τα μέσα του 1972, ωστόσο παράμειναν μια ισχυρή πλευρά μέσα στο τότε προπύργιο του αντι-σοσιαλιμπεριαλισμού και αντι-σοσιαλφασισμού στη χώρα μας.

Αυτή η τσεγκεβαρίστικη πλευρά στο ΕΚΚΕ (που δεν υπήρχε τόσο στην ΟΜΛΕ, που είχε άλλου είδους οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις στην γραμμή της) είναι που οδήγησε τελικά και στη λικβινταριστική του αποσύνθεση στα 1978-1980 και τελικά στη μετατροπή του κουφαριού του -σήμερα- σε συνδετικό κρίκο του διαλυμένου και αντεστραμμένου μ-λ ρεύματος με τις χειρότερες πλευρές του κνιτισμού και του κλασσικού τροτσκισμού μες στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. 

Αποδείχτηκε δηλαδή, πέρα από τα ζητήματα της παγκόσμιας ταξικής πάλης, ότι ο τσεγκεβαρισμός ήταν χοντρό βαρίδι για την προσπάθεια ξαναχτισίματος πραγματικού κομμουνιστικού κόμματος και στη χώρα μας, στην προσπάθεια για το ξεσκέπασμα και την πολιτική συντριβή του πραχτορείου της φασιστικής Μόσχας που κατοικοεδρεύει στον Περισσό (ψευτοΚΚΕ) και όλης της μικροαστικής «ουράς» του.

Τελικά ο Τσε ανήκε στο στρατόπεδο της επανάστασης;; Προφανώς και ναι, γιατί πάλεψε ένοπλα και ηρωικά τον ιμπεριαλισμό, γιατί ήταν βαθύς διεθνιστής, γιατί δεν ήταν απολαυσίας της εξουσίας με κάθε κόστος και υποϊμπεριαλιστής σα τον μετέπειτα λακέ της Μόσχας και επεμβασία σε Αγκόλα και Αιθιοπία Φιντέλ Κάστρο, γιατί έλεγε με παρρησία την άποψή του, γιατί σήκωσε δύο και τρεις φορές το ανάστημά του στους Σοβιετικούς ρεβιζιονιστές που μετατρέπονταν γοργά σε σοσιαλιμπεριαλιστές. 

Γιατί έβλεπε σωστά τον Τρίτο Κόσμο και τους λαούς του, τα έθνη αλλά και τα κράτη του, την πάλη τους για ανεξαρτησία και προκοπή σαν αγκωνάρι και πρωτοπορία της πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό, αλλά και ενάντια σε όποιον μιλούσε για σοσιαλισμό, αλλά φερόταν σαν ιμπεριαλιστής, όπως είπε στο λόγο του στο Αλγέρι στις 24 του Φλεβάρη του 1965, εξοργίζοντας τους Σοβιετικούς προδότες του μαρξισμού.

Η πολιτική κληρονομιά του Τσε της περιόδου 1965-1967 είναι θετική για το επαναστατικό στρατόπεδο σήμερα;; Όχι, δεν είναι και πρέπει να κριτικαριστεί σοβαρά, γιατί είναι ακριβώς αυτή που, σε ένα βαθμό, ακύρωσε θετικές φιλομαοϊκές πλευρές του Τσε.

 

Νεκρός υπό τα βλέμματα των πραχτόρων της CIA και των
φασιστικών καθαρμάτων του βολιβιανού στρατού

Από το συμφιλιωτικό με τον Κάστρο «γράμμα της φυγής», από την αποδοχή του όρου του Κάστρο να οργανώσει το πραξικοπηματίστικο «φόκο» στη Βολιβία παρέα με το ρεβιζιονιστικό «Κ»Κ Βολιβίας του ρωσόδουλου Μόνχε κι όχι έστω σε συνεργασία με το ΚΚ Βολιβίας (μ-λ) του κινεζόφιλου Ζαμόρα, το οποίο τελικά τον βοήθησε όσο μπορούσε όταν τον πούλησαν οι ρεβιζιονιστές, αλλά ήταν ήδη αργά και η στρατηγική καταδικασμένη, από το γράμμα στην Τριηπειρωτική το 1967, όπου βάζει στο ίδιο τσουβάλι ΕΣΣΔ και Κίνα, ο Γκεβάρα διάπραξε μια σειρά δεξιά και «αριστερά» λάθη, που οι λαοί και οι κομμουνιστές πρέπει να τα κριτικάρουν βαθιά και να βγάλουν χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον τους και την επαναστατική τους πάλη.

Ωστόσο, πρέπει να είναι ξεκάθαρο: ο Γκεβάρα δεν ήταν σε καμία περίπτωση, στην κύρια πλευρά του, σα τα μούτρα αυτών που σηκώνουν σήμερα όψιμα τη σημαία του. Δεν ήταν ολοκλήρωμένος μαρξιστής – λενινιστής - μαοϊστής, άρα ούτε και ολοκληρωμένος κομμουνιστής επαναστάτης.

Σίγουρα όμως δεν ήταν ούτε ρεμάλι και ξενόδουλος, ψευτοκομμουνιστής πράχτορας της Μόσχας τύπου Περισσού και Κουμουνδούρου, ούτε ισλαμοφασίστας αντισημίτης, «αντιιμπεριαλιστής - αντισιωνιστής» εχτελεστής γυναικόπαιδων, ούτε «μπολιμπουρζουάς» μιλιταριστής Τσάβες. Ακόμη κι αν στο βάθος της καπηλείας του από αυτούς τους υπεραντιδραστικούς, κρύβεται και το μερίδιο του δικού του ιδεολογικού και πολιτικού σφάλματος.